Debriyaj teli koparsa ne olur? Debriyaj telleri arabalarda ki şanzıman ekipmanı ile bağlantılı malzemelerdir. Şanzımanlar hem otomatik hem de manuel araçlarda bulunmaktadır. Görevleri ise vites değişimi sırasında araçların devirlerini ayarlamaktadır. Araçlarda vites değişimi debriyaj pedalı ile gerçekleşmektedir.
Debriyajları şanzımana bağlayan bölüme ise genel olarak debriyaj teli ya da halatı adı verilmektedir. Eğer debriyaj teli olmazsa araçlarda vites değişimi olmamaktadır. Özellikle manuel vites araçlarda en sık karşılaşılan sorunların başında debriyaj telinin kopması gelmektedir. Bu durumda araç yüksek devirde ise ani olarak devri düşerek yavaşlamaya başlayacaktır. Bu gibi durumlarda şoförlerin panik yapmaması ve yavaş yavaş aracı durdurması oldukça önemlidir.
Öte yandan araç durduğunda tel kopuk olduğu için debriyaj boşa çıkacaktır. Bu durumda da aracın hareketi mümkün olmayacaktır. Özellikle aracın kalkış yaparken debriyaj telinin kopması doğrudan fren sistemini de etkilemektedir. Bazı durumlarda fren pedalının değişimi bile gerekmektedir. Ayrıca pedal yaylarında da gevşeme olabilmektedir.
Otomatik vites araçlarda ise debriyaj telinin kopması durumunda yine aynı şekilde aracın devri giderek yavaşlayacaktır. Ancak otomatik araçlarda tel koptuğunda motordan yüksek bir ses gelmemektedir. Manuel araçların aksine otomatik araçlarda tel koptuğunda debriyaj pedalında ve gaz pedalında titremeler olmaktadır. Ayrıca bazı model araçlarda gaz pedalı boşa çıkmaktadır. Peki, araçlar için can sıkıcı bir sorun olan debriyaj halatı neden kopar? İşte ayrıntılar!
Debriyaj halatları genellikle manuel vites araçlarda kopmaktadırlar. Genel olarak halatların kopması balataların eski olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ancak debriyaj halatlarının balatalar ile hiçbir alakası yoktur. Balatalar genel olarak fren sistemi ile alakalıdır. Halatlar sadece şanzıman ile vites kutusu arasında ki köprüyü görmektedirler.
Debriyaj halatları genel olarak iki farklı şekilde kopmaktadır. Bunlardan ilki ve en çok karşılaşılan kopma nedeni aşırı sürtünmedir. İkincisi ise halatların ters açıda kalmasıdır. Aşırı sürtünmeler araçların yüksek devirde çalışırken aniden düşük vitese geçişinden kaynaklanmaktadır. Örnek vermek gerekirse 90 km ile sürülen bir araç fren yapılmadan aniden 50 km’lik vites seviyesine geçirilirse halatlar şanzımanı geri çekmek için aşırı derecede gerilir ve sürtünmeye yol açar.
Bu sürtünme ilk seferde kopma ile sonuçlanmaz. Ancak bu hatanın devamlı olması zamanla debriyaj halatlarının kopmasına yol açabilir. Öte yandan halatların ters açıya girmesi de doğrudan vites kutusu ile alakalıdır. Eğer vitesi tam değişmeden debriyaj pedalı kaldırılırsa halatlar şanzımana sıkışabilir. Bu durum da genel olarak halatların kopması ile sonuçlanır.
Debriyaj Teli Koparsa Ne Olur?
Ayrıca halatların ters açıda kalması sadece halatların kopmasına neden olmaz. Aynı zamanda şanzıman misketlerinin bozulmasına da yol açabilmektedir. Bu durumda arıza maliyetini oldukça arttırmaktadır. Burada ürün kalitesi ön plana çıkar. Yani kullanılan yedek parçanın kaliteli olması, üst seviyede bir tamir işlemini de beraberinde getirir. Bu da tamir işleminin çok daha uzun süreli bir sonuç ortaya koymasını mümkün kılar. Bütün bu bilgiler ışığında debriyaj teli ne zaman değişir? İşte ayrıntılar!
Aslında debriyaj telleri oldukça dayanıklı malzemelerden oluşmaktadır. Arıza belirtileri olmadan değişmesi tavsiye edilmemektedir. Çünkü arıza durumu olmadan tel değişimi debriyaj pedalının gerginliğini değiştirecektir. Bu durumda araç şoförünün alıştığı sürüş konforunu değiştirecektir. Bu malzemelerin değişmesi için genel olarak şu arıza belirtilerinin olması gerekmektedir.
Debriyajın aşırı sertleşmesi, titremesi, sürekli boşa alması ve vites değişiminde ses gelmesi. Eğer aracınız da bu gibi belirtiler var ise en yakın zamanda debriyaj telinin değişmesi gerekmektedir. Aksi halde hem aracın sürüş konforu kötüye gider hem de zamanla daha büyük masraflar ortaya çıkabilir.
Öte yandan eğer telde kopukluk veya gevşeme var ise zaten tel değişimi mecburi bir hale gelmiştir. Aksi halde araç hareket edemeyecektir. Tellerin değişmemesi zamanla şanzıman ve balatalara da zarar vermektedir. Bu nedenle yılda en az bir kere debriyaj ve şanzıman kontrolünün yapılması gerekmektedir. Özellikle 20 yıldan fazla kullanımda olan araçlarda mutlaka devamlı kontrol yapılması oldukça önemlidir.
Debriyaj telinin hasarlı olduğu araçlarda kaza yapma ihtimali oldukça yüksek olduğu da unutulmamalıdır. Tel değişimleri genel olarak 3 ile 6 saat arasında değişmektedir. Eğer şanzıman zarar görüyse bu sefer değişimler 3 iş günü kadar sürebilmektedir. Burada debriyaj telinin ömrü dikkatleri üzerine çeker. Peki, debriyaj telinin ömrü ne kadardır? İşte detaylar!
Debriyaj tellerinin ömürleri araçların vites yapısına ve araçların kullanımına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Araçlar vites kutusu bakımından ikiye ayrılmaktadır. Manuel vitesli araçlar ve otomatik vitesli araçlardır. Genellikle manuel vitesli araçlarda ki debriyaj tellerinin ömürleri otomatik vitesli araçlara oranla daha kısadır. Ortalama olarak manuel vitesli araçlarda debriyaj teli 1 ile 20 yıl arasında dayanıklılık göstermektedir.
Otomatik vites araçlarda ise bu süre 5 ile 30 yıla kadar çıkabilmektedir. Bunun nedeni otomatik araçlarda vites değişimleri kendiliğinden olmaktadır. Bu durumda tellerin ters açıya düşme veya aşırı sürtünme gibi durumlarla karşılaşılmaz. Öte yandan manuel araçlarda ki tellerin ömürlerin araçların kullanımı ile doğru orantılıdır. Bazı araçlarda hiç değişmeyen debriyaj telleri dahi bulunmaktadır. Eğer aracı devrinde kullanıyorsanız ve ani vites değişiklikleri yapılmıyorsa teller oldukça uzun dayanmaktadır.
Debriyaj Arızası
Öte yandan yüksek devirde araç kullanımı ve vites tam değişmeden debriyaj pedalının çekilmesi gibi durumlar debriyaj tellerinin ömrünü kısaltmaktadır. Ayrıca debriyaj tellerinin ömürleri pedal bakımı ile de doğru orantılıdır. Özellikle debriyaj pedalları belirli zaman aralıklarında yağlanması gereken parçalardır. Bu yağ bakımı genel olarak yılda bir kez yapılmaktadır. Düzenli olarak bu bakımın yapılması debriyaj tellerinin kullanım ömürlerini oldukça uzatacaktır.
Özellikle manuel vites araçlarda en sık karşılaşılan sorunların başında debriyajın bozulması gelmektedir. Debriyaj arızalarında en sık karşılaşılan sorun ise kavrama noktasının kaymasıdır. Öte yandan debriyajın titremesi ve ses yapması gibi arızalarda olabilmektedir. Bu arızlar ise tamamen kullanıcı hatasından kaynaklanmaktadır.
Araçların tümsek veya çukur gibi yerlerden hızlı bir şekilde geçmesi şanzımana zarar vermektedir. Bu durumda doğrudan vites kutusuna ve debriyajda bozulmalara neden olmaktadır. Öte yandan vites yatağının eskimesi veya kırılmış olması da debriyajda bozulmaya neden olabilmektedir. Manuel araçlarda en sık yapılan kullanım hatalarından bir tanesi özellikle kırmızı ışıklarda araçların dur kalk yapması sırasında debriyaj pedalına tam basmamaktır. Bu durumda araçların vites kutsuna bağlı olan halatlar aşırı sürtünmeden dolayı aşınmaktadır.
Bu durumda zamanla debriyajın bozulmasına neden olmaktadır. Ayrıca araçlarda çok sık bir şekilde vites değişiminin yapılması da bozulma sebepleri arasında yer almaktadır. Her vites değişimi debriyaj halatlarının kullanılmasını sağlamaktadır. Özellikle uzun süreli yolculuklarda sık vites değişimi halatların ısınmasına yol açmaktadır.
Isınan halatlar ise zamanla incelmektedir. Bu durumda debriyajın bozulmasına yol açmaktadır. Yapılan hatalardan bir tanesi de yokuşlarda tam kavrama yapılmadır. Debriyajın kullanım ömrünün uzun olması isteniyorsa yokuşlu yollarda yarım debriyaj yapılmalıdır. Aksi halde araç şanzımanı ve pedallar ciddi şekilde arızalanabilmektedir.
